Zastanawiałaś/eś się kiedyś, co sprawia, że jednego dnia z entuzjazmem podchodzisz do realizacji swoich celów, a innego masz ochotę wszystko odłożyć na później?
Motywacja to coś, co odczuwamy wszyscy – czasami jest z nami od rana, dając siłę do działania, a czasem wymyka się niezauważona, zostawiając nas w stagnacji.
Niezależnie od tego, czy chodzi o pracę, hobby, zdrowie, czy relacje, to właśnie motywacja jest naszą wewnętrzną siłą napędową, która pomaga przeć do przodu.
Ale skąd właściwie bierze się ta motywacja? Jak sprawić, by z nami została na dłużej? I co robić, kiedy wydaje się, że całkowicie zniknęła?
Nie martw się – każdy z nas ma lepsze i gorsze momenty, jeśli chodzi o motywację i to zupełnie normalne! W tym artykule przeanalizujemy, czym tak naprawdę jest motywacja, jak różni się od dyscypliny i jak te dwa elementy wspólnie mogą pomóc nam osiągać nasze cele, nawet wtedy, gdy energia opada.
Czym jest motywacja?
Motywacja to wewnętrzna siła, która napędza nas do realizacji celów. W psychologii motywację często dzieli się na wewnętrzną i zewnętrzną. Motywacja wewnętrzna pochodzi z chęci osobistego rozwoju lub realizacji własnych wartości, natomiast zewnętrzna wynika z nagród lub presji zewnętrznych.
Według badań Edwarda Deciego i Richarda Ryana, twórców teorii samodeterminacji, to właśnie motywacja wewnętrzna jest najbardziej skuteczna i długotrwała. Gdy działamy, bo czerpiemy z tego radość lub czujemy, że ma to głębsze znaczenie, nasza motywacja jest bardziej stabilna i daje nam większą satysfakcję.
Dlaczego motywacja jest potrzebna?
Motywacja pozwala nam podjąć inicjatywę, wytrwać w działaniach, mimo że mogą być one trudne, a także dążyć do osiągania celów osobistych i zawodowych. Umożliwia realizację naszych wartości i ambicji, a także budowanie poczucia sensu i osiągania sukcesu. Bez motywacji, nasze działania tracą dynamikę, a realizowanie celów staje się mniej prawdopodobne.
Jednak motywacja to nie tylko chęć osiągnięcia czegoś — to także siła, która pozwala radzić sobie z porażkami i trudnościami. Badania pokazują, że motywacja może być wzmacniana przez wcześniejsze sukcesy, ale też przez trudności, które pozwalają nam budować wytrwałość (Baumeister, 2014).
Motywatory – na każdego działa co innego.
Motywacja to bardzo złożone zjawisko, które jest inne dla każdej osoby. To, co napędza jedną osobę, może nie mieć takiego samego efektu na kogoś innego i to jest zupełnie naturalne.
Motywatory mogą przybierać różne formy – dla niektórych będzie to wizja nagrody finansowej, dla innych pochwała czy uznanie ze strony przełożonego, a jeszcze innych napędza wewnętrzna satysfakcja z dobrze wykonanej pracy.
Badania pokazują, że rodzaj motywatora, który na nas działa, zależy od naszych wartości, potrzeb i charakteru. Przykładowo, badania Deciego i Ryana nad teorią samodeterminacji sugerują, że ludzie najlepiej funkcjonują, gdy działają w oparciu o motywację wewnętrzną, czyli wynikającą z poczucia osobistego spełnienia i rozwoju, ale są też tacy, którym bardzo pomaga motywacja zewnętrzna, jak np. nagrody czy uznanie.
Warto więc zrozumieć, że nie ma jednego uniwersalnego motywatora. Wiele osób czuje presję, by spełniać cudze oczekiwania co do tego, co powinno je napędzać. Ale zrozumienie własnych potrzeb i poszukiwanie motywacji, która nas wspiera, a nie presji zewnętrznej, jest kluczem do długotrwałego sukcesu. Każdy ma swoje indywidualne siły napędzające, dlatego nie warto oceniać, co działa na innych, ani porównywać swojej motywacji z cudzą.
Motywacja vs dyscyplina
Choć motywacja jest kluczowa, nie zawsze możemy na niej polegać. Motywacja to uczucie — jest zmienna, w zależności od tego, co dzieje się w naszym życiu, czy od tego, jak się czujemy. Często pojawia się pytanie: Co robić, gdy motywacja znika?
Tu na scenę wkracza dyscyplina. Dyscyplina to systematyczne działanie, które pozwala nam realizować nasze cele, nawet wtedy, gdy motywacja słabnie. Różnica między nimi polega na tym, że motywacja nas inspiruje, natomiast dyscyplina pomaga nam kontynuować, nawet gdy entuzjazm gaśnie. Jak mówi słynny cytat, “Motywacja daje Ci start, ale to dyscyplina doprowadza Cię do mety.”
Badania wykazują, że osoby o wysokim poziomie samodyscypliny są bardziej skuteczne w osiąganiu długoterminowych celów, nawet gdy początkowy entuzjazm zanika (Duckworth & Gross, 2014).
Jak pracować nad motywacją i dyscypliną?
1. Wybierz drogę małymi krokami.
Ustal realistyczne cele i dziel duże zadania na mniejsze etapy. Badania wskazują, że szybkie osiąganie mniejszych sukcesów wzmacnia naszą motywację.
2. Zweryfikuj swoje oczekiwania.
Perfekcjonizm i nierealistyczne oczekiwania mogą zniweczyć naszą motywację. Ważne jest, aby dopasowywać cele do swoich możliwości, a nie dążyć do ideałów.
3. Nagradzaj się!
System nagród może wzmocnić zarówno motywację wewnętrzną, jak i zewnętrzną. Nawet drobne nagrody za osiągnięcie etapów celów mogą pomóc utrzymać wysoki poziom motywacji.
4. Akceptuj spadki energii.
To naturalne, że czasami tracimy motywację. Zamiast się obwiniać, warto zrozumieć, że to część procesu. Najważniejsze jest kontynuowanie pracy nad swoimi nawykami nawet wtedy, gdy entuzjazm spada.
5. Uwierz w wsparcie!
W trudnych momentach, wsparcie z zewnątrz może być kluczowe. Otaczanie się ludźmi, którzy dzielą podobne cele, wzmacnia motywację i przypomina nam, że nie jesteśmy sami na tej drodze.
Co zrobić gdy tracimy motywację?
1.Przerwa na oddech.
Czasem najlepszym sposobem na odzyskanie motywacji jest odpoczynek. Badania pokazują, że regularne przerwy zwiększają produktywność i motywację.
2. Przypomnij sobie, dlaczego zaczęłaś/zacząłeś!
Kiedy motywacja zanika, warto wrócić do początku i zastanowić się, co sprawiło, że w ogóle zdecydowaliśmy się na dany cel.
3. Otaczaj się pozytywnymi bodźcami.
Muzyka, książki, podcasty — wszystko to, co pozytywnie wpływa na Twoje samopoczucie, może pomóc wrócić na właściwe tory.
Wnioski, które powinny zostać z Tobą na dłużej
Motywacja i dyscyplina idą w parze, aby pomóc nam osiągać cele. Motywacja to energia do działania, ale to dyscyplina utrzymuje nas na kursie. Niezależnie od tego, jak bardzo tracimy motywację, kluczem jest kontynuowanie małych, regularnych działań, które z czasem przynoszą wielkie rezultaty.
Obie te siły są równie istotne i tylko ich harmonijne współdziałanie pozwala nam skutecznie realizować długoterminowe cele.
Źródła:
1.Baumeister, R. F. (2014). “Willpower: Rediscovering the Greatest Human Strength”.
2.Duckworth, A. L., & Gross, J. J. (2014). “Self-control and grit: Related but separable determinants of success.”
3.Locke, E. A., & Latham, G. P. (2002). “Building a practically useful theory of goal setting and task motivation”.
4.Fritz, C., & Ellis, A. M., et al. (2011). “Take a break: The benefits of taking time out to re-energize.”
